Nederlands-Indië Indische trillingen Aad 'Arcengel' Engelfriet

ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië ARCENGEL Nederlands-Indië

Homepage

mijn Nederlands-Indië links

INDEX (bottom)

groote broer

......groote broer.......

Nederland en zijn koloniale verleden

Op deze pagina een samenvatting van het artikel van Ewald Vanvugt uit "De Groene Amsterdammer" : (volledige artikel)

Een mirror site van mijn intro pagina over Nederlands Indië, in ieder geval met dezelfde reden geschreven : waarom is er zo weing bekend over het Nederlandse koloniale verleden ??

IN DE ZEVENTIENDE en achttiende eeuw bestuurde de VOC de koloniale onderneming in het geheim, zoals de koninklijke kabinetten deden in de eerste helft van de negentiende eeuw. Kritiek werd niet geduld. Enkele maanden na het verschijnen van Max Havelaar in 1860 zei de bekende politicus W.R. baron van Hovell in de Tweede Kamer: 'Er is de laatste tijd een zekere rilling door het land gegaan, veroorzaakt door een boek.' Sinds Multatuli een deel van het publiek wakker schudde, is het een terugkerend ritueel: bij het verschijnen van een onthullend verhaal - document, rapport, televisiefilm, brief - over de koloniën, gaat er een rilling door Nederland.
Kort voordat koningin Beatrix in 1995 naar Indonesië ging om haar weinigzeggende Jakartaanse tafelrede te houden, getuigden in televisiefilms Indonesische overlevenden van verscheidene militaire moordpartijen onder Nederlands bevel, niet in 1894 op Lombok, maar in 1947, onder kapitein Westerling op Sulawesi (toen Celebes), en onder iemand anders in de kampong Rawahgedeh op Java. Ook in 1995 verzamelde de pers reacties op het bekend worden van de 'excessen'. Sommige politici eisten een nieuw onderzoek en een openbaar debat over de koloniale tijd.

STEEDS OPNIEUW gruwt een deel van de natie over wat in de koloniën is gebeurd, terwijl anderen de zoveelste onthulling laconiek afdoen als oude koek. Was Colijns standrechtelijke groepsexecutie op Lombok iets bijzonders? Of volgde hij de gangbare praktijk?
Elke biografische notitie over Colijn vermeldt zijn relatie met J.B. van Heutsz, de grootste koloniale houwdegen van zijn tijd. De 'overwinnaar van Atjeh' werd in 1898 gouverneur van Atjeh. Colijn was sinds 1895 in Atjeh, waar hij soms met een colonne door vijandelijk gebied trok. Zoals gebruikelijk bij koloniale legers maakte ook het Nederlandsch-Indische leger zelden of nooit krijgsgevangenen: gewonde tegenstanders werden gedood. In 1901 werd Colijn de adjudant van de gouverneur. Toen Van Heutsz in 1904 gouverneur-generaal van Oost-Indië werd, bleef Colijn zijn rechterhand. Zoals bekend bracht Van Heutsz 'de afronding van het gezag' tot stand. In een reeks veroveringsoorlogen en -oorlogjes bleven de strijdkrachten met moderne lange-afstandswapens meestal buiten het bereik van de inheemse krijgers. In sommige streken achtervolgden zij met inheemse huurtroepen de vijand tot in zijn huis, om het traditioneel in brand te steken.
Onder Van Heutsz zijn tal van dorpen en dynastieën bijna routinematig uitgeroeid. Tijdens het optreden van overste G.C.E. van Daalen en zijn mannen met bajonetten in de Gajo-vallei in 1904 werden in vijf maanden volgens de officiële telling 2902 tegenstanders gedood, waaronder 1159 vrouwen en kinderen. Het was tussen een kwart en een derde van de totale bevolking. Een paar jaar later, bij de aanval op Zuid-Bali in 1906, vielen volgens het Militaire Verslag aan Nederlandse kant vier doden, terwijl het totale aantal gesneuvelde vijanden officieel werd geschat op 'ongeveer zeshonderd personen'. Volgens Balinese bronnen vielen op één dag duizenden doden. Zelfs de lage schattingen van de aantallen slachtoffers tijdens het opperbevel van Van Heutsz, opgeteld uit de officiële verslagen van de veldslagen, komen tot vele duizenden.

Het schokkende is niet dat Colijn als koloniale officier een bijzondere ploert was, maar juist dat hij één van (bijna) allen was. Het is schokkend dat Nederland het bloed aan de handen van de staatsman pas wil zien nu hij ze zelf in een intiem moment heeft opgestoken.
In de kakografie van commentaren die elke Indische rilling begeleidt, viel mijn oog in NRC Handelsblad op de benauwdste en de boeiendste observaties. De Leidse hoogleraar Nederlandse geschiedenis, Jan Bank, besprak prominent Langevelds nieuwe Colijn-biografie. Bank heeft zelf, met C. Vos, een boek(je) gemaakt over Colijn waarin de vuurdoop op Lombok hem is ontgaan. Aandoenlijk kronkelt de professor als een worm om van de haak te komen. De mannen met de bajonetten staan voor een te belangrijk onderwerp om onder te sneeuwen met kritiek op een boekbespreking. Maar de benauwde kijk op de geschiedenis door de rijksprofessor is een te gaaf hedendaags voorbeeld van traditionele koloniale geschiedschrijving om onvermeld te blijven. Steeds vermijdt hij zorgvuldig de term 'koloniale oorlog'. Consequent noemt hij de Nederlandse verovering van Lombok in 1894 'de expeditie'.
Het Nederlandsch-Indische leger landde aanvankelijk op het eiland met 4400 man, van wie bijna de helft in gevangenschap werd meegevoerd als dwangarbeiders. Later arriveerden tenminste zeshonderd man hulptroepen en nog eens honderden dwangarbeiders. Vanaf Madoera werden 2000 koelies aangevoerd, die tegen het gebruikelijke dagtarief op Lombok achter de linies het veroverde gebied 'rasseerden': gebouwen, bomen, struiken - alles ging plat voor een beter schootsveld voor de kanonnen. Maar Bank noemt de massale en langdurige inspanningen van leger en marine met een gezagsgetrouwe en verhullende term: 'de politionele actie'. En de mensen op Lombok die tegen de indringer vochten, zijn niet in een negentiende-eeuws regeringscommuniqué maar vorige week in NRC Handelsblad: 'opstandelingen'.

Destijds wist iedereen in Nederland dat in Oost-Indië vaak een sigaar werd opgestoken door de opzichter, terwijl zijn ondergeschikten op overheidskosten de plaatselijke mannen, vrouwen en kinderen ombrachten. Talrijke koloniale militairen moesten ook wel eens aan hun vrouw of vrienden iets kwijt over hun mannen met de bajonetten en het 'onaangenaam werk'. Sommigen oud-kolonialen brachten naast hun verhalen en batiks ook schedels en botten mee. En een enkeling getuigde in geschriften van de overzeese wreedheden.
Het koloniale doden is lange tijd een vast bestanddeel geweest van de Nederlandse (en Europese) cultuur. In 1917 publiceerde het geïllustreerde weekblad Buiten, ter verstrooiing en ontspanning, een stukje bladvulling door een oud-militair die deelnam aan de 'pacificatie' van Flores onder kapitein Christoffel in 1907 en 1908. In een 'Oostersch schetsje' doet hij kalm de ontstellende mededeling: 'Ik was daar groepscommandant en ging zelfstandig op patrouille. We hadden daar marechaussee-brigades, dus Javanen en Ambonnezen door elkaar. Ik had last gekregen verschillende kampongs in een bepaald gebied te bezoeken. Om de kerels aan te moedigen werd voor elk afgeslagen hoofd een rijksdaalder betaald. (...) Een van mijn Ambonnezen, Lewakabessie geheten, was er een kraan in... Hij had een paar Inlanders voor zich gezien, was hen achterna gehold, het pad afspringend, en had hen zien verdwijnen in een nauwe rotsspleet. Deze gaf toegang tot een smal, maar vrij diep hol, waar zich 52 Inlanders verborgen hielden. Ogenblikkelijk had onze "dapperen" het vuur geopend en natuurljk was elk schot raak! Zo nu en dan vloog er een speer op hem af, maar deze waren gemakkelijk te ontwijken. Ik kwam te laat om nog enige vrouwen en kinderen te kunnen redden. Enige dagen later was er groot feest in 't bivak: Lewakabessie had 52 ringgits (rijksdaalders) uitbetaald gekregen en hem was de bintang (eremedaille) in uitzicht gesteld.'

DE KOLONIALE tijd heeft een actueel belang als periode waarin de Europese houdingen tegenover andere culturen zo ingesleten raakten dat overzee hele volksstammen en volkeren konden of moesten ondergaan, terwijl het in Europa goed ging. Zoals de vrouw van Colijn slikte het moederland de wreedheden overzee, af en toe rillend - 'Hoe vreeselijk!!' - maar gewoonlijk aan andere dingen denkend. Als de mensen in de Sudan en overal waar ze vandaag ellendig zitten te sterven, eruitzagen als Europeanen, zouden we hen dan ook laten creperen, vrijwel zonder iets te doen? In de koloniale tijd hielp het racisme het thuisfront de gemoedsrust te bewaren tijdens de 'vreselijke massacres' overzee. Het lijkt of deze tijd nog niet voorbij is.
Multatuli schreef in Max Havelaar het beroemde zinnetje over 'een dorp dat pas was veroverd door Nederlandsche soldaten, en dus in brand stond'. Onder meer door Multatuli's werk kan iedereen al sinds vijf generaties weten dat de Nederlanders die in Oost-Indië dorpen lieten platbranden en vrouwen en kinderen vermoorden, een traditie gaande hielden. Maar dit onderwerp is nooit bestudeerd. In Nederland bestaat veel aandacht voor het eigen leed. De documentatie en studie van wat het land en de bewoners in de oorlog van 1940-1945 is aangedaan, krijgt van de overheid en de wetenschap ruime steun. Maar over de noodzaak van studie of openbaarmaking van wat de Nederlanders in hun eigen aanvalsoorlogen in de koloniën hebben aangericht, met ramingen van de aantallen slachtoffers van de 'Europese expansie', spreekt niemand.

Geinteresseerd in mijn andere verhalen over Nederlands- Indië ?
Er komen er nog meer......

Pramoedya_Ananta_Toer

Introduktie geschiedenis Nederlands-Indië

GG_sJacob

Governors-General of the Dutch East Indies

coen

Jan Pieterszn Coen en de uitroeiing van de bevolking op de Banda eilanden

raadhuis Batavia 1750

De moord op ruim 5000 Chinezen in 1740

Ambon_1817

Wie was Pattimura ?

Diponegoro

Wie was Diponegoro ?

Radja_van_Lombok

Het "verraad" van het huidige vakantie eiland Lombok en de "Schatten van Lombok"

Balinees monument ter herinnering aan de strijd tegen de Nederlanders

De pacificering van het huidige vakantie eiland Bali

Wilhelmus van Nassaue,
Ziet gij dien heldenstoet?
Zij schoten op de vrouwen
En drenkten 't land met bloed.
De kwasten der banieren
zijn darmen van een kind.
Licht dat ge aan hun rapieren,
nog vrouwenharen vindt.

De Atjehse agressie oorlog.

De grootste aanvalsoorlog ooit door Nederland gevoerd met als resultaat 100.000 doden en 1.000.000 gewonden

Bali in the 19th century

Book covers and references

Batavia harbour 1870 de kleine boom

Photos and images of the Dutch East Indies

            ......een roofstaat aan de Noordzee......
            .....dat spoorwegen bouwt van gestolen geld en tot
            betaling de bestolene bedwelmt met
            opium, Evangelie en jenever...

             Aan U durf ik met vertrouwen te vragen of het
            Uw wil is dat daarginds Uw meer dan dertig
            millioenen onderdanen worden mishandeld en
            uitgezogen in UWEN naam?

            Multatuli [1860] ...aan Nederland...Koning Willem III

Assistent_resident_Eduard_Douwes_Dekker_van_Lebak_Residentie_Bantam

....dat dorp stond in brand, omdat het veroverd was door Nederlandsche soldaten.......

Ja, 't dorp was veroverd door Nederlandsche soldaten, en stond dus in brand.

Op Nederlandsche heldendaad volgt brand.
Nederlandsche overwinning leidt tot verwoesting.
Nederlandsche krygsbedryven baren wanhoop.

Reakties welkom

mijn Nederlands-Indië links

top

Back to the Dutch East Indies / Nederlands-Indië INDEX

Last update :

29 September 2000