Naar beneden

Het voelen van de pols, het kloppen der vaten in vroeger dagen

Aad heeft dit verhaal nodig om hier later naar te verwijzen als we het over de Rotterdamse Gezondheidszorg hebben

Het voelen van de pols is van heel oude oorsprong, reeds de Egyptenaren besteedden aandacht aan het kloppen der "vaten".

In China behoort deze wijze van onderzoek van eeuwen her tot de traditionele geneeskunde. De Chinese polsleer is bijzonder ingewikkeld, voor de juiste beoefening ervan is een sterk geheugen en een zeer verfijnde tastzin vereist, want er worden niet minder dan 51 hoofdtypen onderscheiden.

Ook de Griekse geneeskundigen uit de klassieke oudheid hechtten grote betekenis aan het onderzoek van de pols. Ontstaan in de vierde eeuw voor Christus - ongeveer tezelfdertijd als de polsleer der Chinezen heeft de klassieke Griekse sfygmologie in de eerste en tweede eeuw van onze jaartelling haar hoogtepunt bereikt in de geschriften van Soranos, Ruphos. Galenos (129-198) heeft over dit onderwerp verscheidene verhandelingen geschreven, hij kende de slagaderen een autonome, kloppende kracht toe en meende voor iedere ziekelijke aandoening een kenmerkend ritme te kunnen herkennen. Liefst 27 polssoorten onderscheidde hij, ieder nog eens onderverdeeld in drie kategorieen.

Het systeem van Galenos heeft tot in de achttiende eeuw navolging gevonden, nog lang dus na de ontdekking van de bloedsomloop. De polsfrekwentie, het aantal slagen per minuut, kon pas in 1626 min of meer nauwkeurig worden bepaald met behulp van het "pulsilogium", een slingennstrument ontworpen door de Italiaanse hoogleraar Santono.

Op de Nederlandse schilderijen uit de Gouden Eeuw zien we de arts echter het polsonderzoek nog zonder hulp van enige vorm van "polsteller" verrichten. Het pulsilogium was niet geschikt voor de dagelijkse praktijk en het heeft tot in het begin van de achttiende eeuw geduurd voordat men over praktische zakhorloges kon beschikken.

Het beoordelen van de slagaderlijke polsen maakt ook thans nog onderdeel uit van het geneeskundige onderzoek, maar de konklusies die er tegenwoordig aan worden verbonden, zijn minder pretentieus dan in 't verleden, gelukkig maar....

wat zijn we trots op ons familiewapen ...., beetje jaloers zeker ....