De Spaarbank te Rotterdam mag het zich tot verdienste rekenen, dat zij het is geweest, die eene reeks van spaarvormen, afwijkende van het "gewone spaarverkeer", hier te lande het eerst in toepassing heeft gebracht. De sterke uitbreiding harer werkzaamheid op dit gebied dankt zij vooral aan het krachtige initiatief van den in 1914 afgetreden Directeur, Mr. G. H. M. Delprat.
Als vruchten van diens arbeid mogen hier worden genoemd: de spaarbusjes, de afhaaldienst, de renteboekjes, de check en girodienst. In het hieronder volgende overzicht komen ook aan de beurt die bij-spaarvormen, welke zich inzonderheid ten doel stellen, het sparen van zeer kleine bedragen mogelijk en loonend te maken. Tot deze groep behooren: het schoolsparen, de spaarzegels, de spaarbusjes.
Het zou te ver voeren, om hier melding te maken van alle gevoels en andere argumenten, die in Nederland en elders voor en tegen het schoolsparen zijn aangevoerd en die te zamen eene omvangrijke litteratuur vormen. Genoeg zij het er aan te herinneren, dat een der groote voordeelen van het schoolsparen hierin schuilt, dat het kind reeds in zijne Jeugd met het sparen gemeenzaam raakt. Men vergete ook niet, dat men door de kinderen niet zelden tevens contact krijgt met de ouders, die op deze wijze er toe worden gebracht, op de boekjes hunner kinderen kleine bedragen te besparen waarmee zij uit valsche schaamte of om andere redenen zelven niet aan een der spaarbankkantoren zouden zijn gekomen en welke dus zonder de gelegenheid, die het schoolsparen biedt, vermoedelijk nutteloos door de vingers zouden zijn geglipt.
Aanvankelijk is gewerkt met den z.g. schoolspaarbak, waarin ieder kind zijn eigen afzonderlijk schoolspaarpotje heeft. Om verschillende redenen die voor den lezer van geen belang zijn, is de schoolspaarbak later moeten worden vervangen door de klasse-spaarbusjes, waarbij de spaarpenningen eener geheele klasse door den klasse-onderwijzer in hetzelfde busje worden verzameld, onder toevoeging van strookjes papier, waarop vermeld het door elk kind afzonderlijk bespaarde bedrag.
Om het besparen van kleine bedragen, beneden het in het gewone spaarverkeer toegelaten minimum van een dubbeltje, mogelijk te maken, werd in October 1880 het navolgende besluit genomen:
-
1°. Vanwege de Spaarbank zullen worden verkrijgbaar gesteld Bonnen van Vijf Cents.
2°. Tot het verkoopen dier Bonnen zullen winkeliers, in alle deelen der Gemeente, worden uitgenoodigd.
3°. Zij, die zich met den verkoop der Bonnen belasten, zullen aan de Spaarbank contant moeten betalen.
4°. Zij. die Bonnen koopen, moeten die op formulieren plakken, door de Spaarbank uit te geven en waarvoor één cent per exemplaar moet worden betaald.
5°. Overschrijving der Bonnen in Spaarbankboekjes kan eerst geschieden, wanneer minstens vijf Bonnen zijn bijeengebracht.
6°. Nieuwe Spaarbankboekjes, waarin het bedrag van Bonnen wordt overgeschreven. verstrekt de Spaarbank gratis.
7°. De Bonnen worden aan de Spaarbank in geen geval tegen geld ingewisseld, maar alleen in Boekjes overgeschreven.
Niettemin hebben de spaarbonnen zich aanvankelijk in eene zekere populariteit mogen verheugen en bleef de uitgifte stijgende, totdat in 1899 met 97.100 het hoogste cijfer was bereikt. Daarna liepen de cijfers geregeld terug, totdat in de oorlogsjaren (WOI) de omzet volmaakt onbeteekenend is geworden.
heel veel jaren later glom die zoo mooi....
Met de uitgifte van spaarbusjes is een aanvang gemaakt in September 1907. Naar het voorbeeld van verschillende Amerikaansche spaarbanken werd daartoe het systeem gekozen, waarbij de spaarder kosteloos een gesloten busje in bruikleen ontvangt, dat eigendom der Spaarbank blijft en waarvan de sleutel bij de Spaarbank blijft berusten.
Om de Spaarbank te vrijwaren tegen schade ten gevolge van verloren gaan of vernieling van het busje, moet op het spaarbankboekje van den houder een bedrag van f 3.50 als waarborgsom blijven staan.
De uitgifte geschiedt alleen aan het Hoofdkantoor; voor de lediging bestaat ook gelegenheid aan de bijkantoren, waar zich eveneens een exemplaar van den op alle busjes passenden sleutel bevindt. De busjes zijn zoodanig gemaakt, dat lediging zonder opening is uitgesloten. Het busje moet minstens tweemaal per jaar ter lediging worden aangeboden. Die lediging heeft niet anders plaats dan onder gelijktijdige overlegging van het spaarbankboekje, waarin het voor de oogen van den spaarder door den beambte uitgetelde bedrag aanstonds als inlage wordt bijgeschreven.
Evenals het schoolsparen en de spaarzegels in de eerste plaats bestemd voor de bevordering van het sparen met kleine bedragen, heeft ook het instituut der spaarbusjes sterk geleden onder den invloed van den oorlog. Vooral in het loopende jaar evenwel is eene kentering ten goede merkbaar.
Voor hen, die kunnen aantoonen, dat zij in hunne woning geene veilige bewaarplaats hebben van hun spaarbankboekje - men denke aan zeelieden, kostgangers e. d. - bestaat sedert 1904 de gelegenheid, om hun boekje bij de Spaarbank kosteloos in bewaring te geven.
Na de openstelling der safe-déposit wordt het standpunt ingenomen, dat spaarbankboekjes. waarop een betrekkelijk hoog tegoed staat, niet meer voor kostelooze bewaring in aanmerking komen, aangezien ieder zich door het huren van een safe-loketje voor geringe kosten van eene veilige bewaarplaats voor zijn boekje kan verzekeren.
We kregen de volgende reaktie:
Ik ben in het bezit van de spaarpot van mijn oma, waarop de spaarbank aan de Botersloot staat afgebeeld.
Het is een kleine spaarpot met het uiterlijk van een boekje.
Naar het schijnt is het uitgegeven ter gelegenheid van de opening van het nieuw gebouwde kantoor aan de Botersloot.
Het kantoor staat er op afgebeeld. Vermoedelijk is het geopend rond 1935 en door de Duitsers verwijderd in mei 1940.
Nog nooit heb ik een foto gezien van het gebouw, maar wel een foto waarop alleen de uitgebrande resten staan.
Als iemand zo’n foto heeft zou ik hem graag willen kopiëren!
Ik stuur de foto's van de spaarpot mee, misschien leuk voor de website.
Rein van der Veer
En toen dook ook dit op bij Aline in haar verhaal over souveniers van Rotterdam :
Tot onze verbazing kwam daarop de volgende reaktie:
Ik had een leuke dag toen dit / mijn ontwerp, voor een spaarpot voor de PTT/RPS uit 1961, op uw site over de Rotterdamse Spaarbank bleek te staan.
Het was destijds onze eerste gróte opdracht, we waren twee pas beginnende (Rotterdamse) grafisch ontwerpers.
We zaten driehoog achter op een zolderkamertje in Zuid, mooie tijden achteraf gezien.
Ik heb de proefdruk van de blikfabriek nog, die is nog wel op kleur gebleven.
Wij hebben toen ook meerdere opdrachten voor het jeugd/ schoolsparen mogen verzorgen.
Vriendelijke groeten, Maurits van Emden
Ook deze ontvingen we
verder wens ik jullie nog veel plezier met het onderhouden van de homepage.
met vriendelijke groet
richard van der weerden
Henry van Velserbeek stuurde ook een bijzonder exemplaar Spaarbusje in, ook van de Spaarbank te Rotterdam. Ziet er zelfs nog nieuw uit!
Op zoek naar informatie over de Spaarbankboekjes van de Spaarbank te Rotterdam, klik dan HIER
We krijgen nogal eens reakties in de trant van:
We hebben bij mijn ouders zo'n glimmend spaarbusje van de Spaarbank Rotterdam gevonden. Heeft iemand een idee, of daar ergens een sleuteltje van te krijgen is, of hoe je zo'n busje kunt openmaken, want de Spaarbank Rotterdam is er natuurlijk niet meer.
We reageren hier altijd op met bijv.:
De Spaarbank Rotterdam is uiteindelijk overgegaan in Fortis Bank en nu dus Fortis Bank Nederland.
Ga er maar van uit, dan men ook daar geen sleuteltjes meer heeft van die inmiddels wel beroemde spaarbusjes van de Spaarbank Rotterdam.
Breek het spaarbusje van de Spaarbank Rotterdam ook maar niet open voor zover dat mogelijk is. Een stukje nostalgie is immers altijd het bewaren waard.
Trouwens als er nog wat inzit in het spaarbusje van de Spaarbank Rotterdam heb je daar ook niets meer aan, want het zullen waarschijnlijk alleen maar Nederlandse guldens en centen e.d. zijn.!!
