23 Mei 1938
Op de drukke hoofdboulevard van Rotterdam, de Coolsingel, is hedenmiddag te kwart over twaalf een geheimzinnige explosie geschied. In het zonnige straatbeeld flitste plots een witte vuurstraal, gevolgd door een zwarte rook en een donderknal welke alles deed trillen. Mensen stoven uiteen en het was even akelig stil, terwijl boven het trottoir voor het Lumière Theater een lichtgrijze rook hing. Men zag enige mensen rondzwaaien en neervallen, anderen met de hand naar het hoofd grijpen.De politie trad aanstonds doortastend op en zette in brede kring rond de plaats van de explosie de Coolsingel af. In een ogenblik was een grote politiemacht ter plaatse. De leden van de Stormbrigade welke juist op het hoofdbureau waren, werden met de afzetting belast. Leden van de Nederlandse Vereniging van Luchtbescherming, afdeling Rotterdam-West, die juist op de Coolsingel waren, maakten zich verdienstelijk door het verkeer tegen te houden.
Op het brede trottoir van het Lumière Theater vond men het been van een man, terwijl op dezelfde hoogte op de rijstraat naast de stoep een deel van het lichaam werd gevonden. Verder lagen er in het rond enkele gewonden, welke door de Gemeentelijke Geneeskundige Dienst naar het ziekenhuis werden vervoerd. Veel mensen waren door de schrik zo bevangen, dat zij geheel overstuur waren. Wat is er gebeurd? Men wist alleen te vertellen, dat er een man met een koffertje had gelopen en dat zich in dat koffertje een helse machine moet hebben bevonden....
Nadat de politie aanvankelijk in het duister tastte, bewees een op de vreemdeling gevonden kaartje, dat hij in Hotel Central een kamer besproken had. Hij had zich laten inschrijven onder de naam Nowák.
Laat in de middag meldde zich bij de portier van het hotel een man, die naar Nowak vroeg. Hij werd terstond door de politie meegenomen en verhoord. Hij zei dat zijn naam Bora was. Aan deze Bora was het tenslotte te danken, dat de politie de naam van de vermoorde man te weten kwam.
Eugen Konovaletz, de leider van de Oekrainse Vrijheidsbeweging. Hij was de opvolger van Petljoera, die in 1926 ook door middel van een bom om het leven was gebracht.
Met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid nam de politie aan, dat Konovaletz was vermoord door de Sowjet-agent Waluck, die zijn slachtoffer in Hotel Atlanta een doos bonbons met de "helse machine" erin overhandigd had.
De dader is nooit gegrepen.
Ik surf de laatste tijd veel, en telkens kom ik uw pagina's tegen. Wat bent u een nijver man....
Onder de titel "Al in 1938 ontplofte er een bom in een koffer op de Coolsingel" vertelt u over de aanslag op Konovalets en zegt u ""De dader is nooit gegrepen".
Dat klopt, maar we weten nu wel wie het was.....
Hij heet Pavel Soedoplatov en heeft een biografie over zijn geheim agent bestaan geschreven:
-
Pavel and Anatoli SUDOPLATOV, Jerrold and Leona SCHECKTER: Special Tasks.
The memoirs of an unwanted witness - A Soviet spymaster.
London, Little, Brown and Company, 1994.
In de inleiding beweert Robert Conquest, auteur van "The Great Terror" en van "The Harvest of Sorrow" dat dit de meest vernietigende autobiografie is uit en over het Stalin-milieu: sinds de toespraak van Chroesjtsjov (1956), is er nooit zoveel onthuld.
Carla van der Waal
P.S. Konovalets ligt op Crooswijk begraven, maar politieke lieden uit de Oekraine willen hem en andere in het buitenland vermoorde Oekraiense leiders (Bander, Petlyura) nu din de Oekraine gaan begraven. Of dat gaat gebeuren moeten we betwijfelen.
Op zoek naar nog meer verhalen uit de Pers anno 1860 - 1940 ? Klik dan maar vlug HIER
