Op Hoop van Zegen.
In mijn verhaal: Voor een dubbeltje op de eerste rij, beschrijf ik hoe die eerlijke moeder van me, mij, maar ook haarzelf een strop bezorgde. De film, die we zouden gaan zien, was Op Hoop van Zegen, naar het toneelstuk van Herman Heijermans.
Dat was dus in 1937 en wel op 20 September. Dat kon ik zo goed onthouden omdat ik op de 22ste,14 jaar zou worden. Jullie moeten dat verhaal maar eens lezen, voor wie dat nog niet kent.
Later, veel later, heb ik de film toch gezien en ik weet wel, dat deze film, in zwart-wit, veel ontroerender was en veel beter gespeeld, dan de latere kleurenfilm met, onder andere, Danny de Munck.
Er was een glansrol
voor Esther de Boer van Rijk als Kniertje.
In
menig huiskamer hangt nu nog wel een afbeelding van haar met het beroemde
pannetje in haar handen. Maar ook de rol van Barend werd heel goed gespeeld. Dat
was echt een jongen, die bang was om naar zee te gaan en wist dat de schuit
waarop hij moest meevaren niet deugde. Dit regeltje heb ik ergens
opgevist.
1910
- 1920
Vissersvrouwen vallen flauw bij het zien van Op hoop van zegen
En dat sloeg toen
nog op het toneelstuk.
Ik heb hier ook nog een stukje uit het toneelstuk.
Kniertje, die haar zoon bange Barend, probeert over te halen om naar zee te gaan.
BAREND,
naar 't kookhok rennend: Dan... dan...
KNIERTJE, de weg versperrend: Je komt 'r niet uit!...
BAREND: Laat me door, moeder!... 'k Weet niet wat 'k doe -- 'k zou je...
KNIERTJE: Nou wordt-ie dapper... tegen z'n zestigjarige moeder... Hef je hand op
-- as je durft!...
BAREND, smakt op 'n stoel, schudt het hoofd bezeten in de handen: O, o, o
-- as ze me an boord brenge -- zie je me niemeer terug -- zie je Geert niet
terug.
KNIERTJE: 'n Schip is in God's hand -- 't is God verzoeke om zó te raaskalle
uit àngst... Vriendelijker. Kom, 'n man van jou leeftijd mot niet
snottere as 'n kind. -- Kom! 'k Dacht je nog 'n plezier te doen met vader z'n
oorringe. -- Kom!...
BAREND: ...Moedertjelief -- ik dùrf niet -- 'k zal verzuipe -- verstop me,
verstop me...
KNIERTJE: Ben je dan helemaal dol, jongen! As 'k één woord van je gekles
geloofde -- zou 'k Geert toch niet late gaan... Stopt de sjek in z'n zak..
Daar, 'n pakkie sjek -- enne 'n zakkie sigare -- zit nou stil -- dan doe 'k je
oorringe an -- kijk is -- pratend als met 'n kind ...ècht zilver --
schepies 'r op en zeiltjes... Zit nou stil. Da's een -- Da's twee. -- Loop is na
de spiegel...
BAREND, huilend: Nee -- nee!...
KNIERTJE: Toe nou. Je maakt me week voor niks. Toe nou, lieve jongen -- ik hòu
toch van jou en van je broer -- 'k heb toch niks op de wereld as jullie. -- Toe
nou! Elleke nacht zal 'k de goeie God bidde om je behoue binne te brenge -- je
mot 'r an wenne -- dan wor je 'n goed zeeman -- dan -- dan huilt. Kom
nou, Barend! Houdt hem 't spiegeltje voor. Kijk je oorringe is -- wat?...
Even later komen de veldwachters Barend halen en hij komt inderdaad niet meer terug. Evenals zijn broer Geert. En als Kniertje dan het vreselijke bericht ontvangt van de ondergang van de Op Hoop van zegen, zegt ze de gevleugelde woorden.
De
vis wordt duur betaald.
Voor ik ga stoppen, is hier de tekst van het toen veel gezongen en mooie lied
Eenmaal moet je gaan Varen
Als je jong bent dan zoek je het strand
Of je zit op de duinrand te dromen
Als je jong bent dan graaf je in 't zand
Of je tuurt naar de schepen die komen
Als je jong bent verlang je er naar
Dat je ook eens het roer mag hanteren
En je kruipt al heel vroeg
Op de brug of de boeg
Om het stuurboord of bakboord te leren
Eenmaal dan moet je gaan varen
Trek je voorgoed over zee
Denk je niet meer aan gevaren
Dan sleept die zeeroes je mee
Eenmaal dan moet je gaan varen
Slenter je niet meer langs zee
Voel je je thuis op de baren
Hou je alleen van de zee
Ben je later wat groter van stuk
Mag je monsteren op een van die schepen
Heb je dan een klein beetje geluk
Nou dan mag je misschien mee naar buiten
Mens dan voel je, je 'n grote piet
Ook al was je maar vaten en borden
En op je eerste reis
Och dan maak je je wijs
Dat je later 'ns zeeheld zal worden
Eenmaal dan moet je gaan varen
Trek je voorgoed over zee
Denk je niet meer aan gevaren
Dan sleept die zeeroes je mee
Eenmaal dan moet je gaan varen
Slenter je niet meer langs zee
Voel je je thuis op de baren
Hou je alleen van de zee
Als je oud word is alles voorbij
Zijn verdwenen je jeugdige jaren
Want dan voel je je al donders blij
Als je al een pensioentje mag halen
En je enigste troost die is dan
Op de kade de boot naar te staren
Maar toch heb je geen spijt
Van je vroegere tijd
Die je gaf aan die heerlijke baren
Eenmaal dan moet je gaan varen
Trek je voorgoed over zee
Denk je niet meer aan gevaren
Dan sleept die zeeroes je mee
Eenmaal dan moet je gaan varen
Slenter je niet meer langs zee
Voel je je thuis op de baren
Hou je alleen van de zee
