Een zeer gewaardeerde bijdrage van Gerrie van der Laan

Heb je een vraag of opmerking voor Gerrie van der Laan, stuur dan Aad, de webmaster, een email: aad@engelfriet.net

Op onze site kun je meer vinden over de in dit verhaal genoemde namen en aspekten, gebruik daarvoor onze zoekmachine:

Klik hier als je wilt zoeken via Aad's Freefind search engine, vul in het venster jouw woord in, bijvoorbeeld Rotterdam en klik op ENTER

---

Kleding en dekking te Rotterdam in het begin van de Eerste Wereldoorlog

Reeds onmiddellijk na de aanvang der crisis hadden zich enige damescomités gevormd, die beoogden bij wijze van werkverschaffing kledingstukken te doen vervaardigen. Deze voorzagen aanvankelijk in eigen middelen en stonden buiten de eigenlijke actie der Algemene Commissie, zij het dat over sommige punten wel overleg gepleegd werd.

In de eerste dagen van augustus, onmiddellijk na het uitbreken van de oorlog, had een bijeenkomst plaats van enige stadgenoten om te beraadslagen over maatregelen ter voorziening in de door de crisis ingetreden noodtoestand. Het initiatief hiertoe was uitgegaan van de burgemeester, die daarvoor overleg heeft gepleegd met de heer G.H. Hintzen, onder wiens leiding de eerste bijeenkomst heeft plaats gehad. Aanvankelijk was de bedoeling het verlenen van bijstand aan de gezinnen der gemobiliseerden. Reeds vóór de eerste bijeenkomst was echter gebleken, niet alleen dat maatregelen van veel wijdere strekking werden vereist, maar ook dat in de eerste plaats in de nood, ontstaan door de door de oorlog veroorzaakte werkloosheid moest worden voorzien, zodat de bemoeiingen der in het leven te roepen commissie zich zouden hebben uit te strekken tot allen, wier inkomsten door de tijdsomstandigheden zodanig waren verminderd, dat voorziening in het noodzakelijk levensonderhoud zonder hulp niet meer mogelijk was. Toen dan ook bleek dat de vergoeding, vanwege het Rijk aan de gezinnen der gemobiliseerden verstrekt, bepaald was op een bedrag, dat door de vanwege de Commissie aan de werklozen uit te keren steun als regel niet zou kunnen worden overschreden, zijn de bemoeiingen met de eerstgenoemde spoedig op de achtergrond geraakt en hebben deze zich bepaald tot aanvulling van de rijksuitkering in die bijzondere gevallen, waar deze bleef beneden datgene, wat bij een overeenkomstige samenstelling van het gezin aan werklozen werd verstrekt.

In de eerste bijeenkomst werd de Commissie in dier voege geconstitueerd, dat aangewezen werden tot voorzitter de heer G.H. Hintzen, tot ondervoorzitter de heer J. Hudig, tot algemeen secretaris de heer mr. W.C. Mees, terwijl de burgemeester werd uitgenodigd het ere-voorzitterschap te aanvaarden. Voorts werd besloten voor het voornaamste werk der Commissie, de eigenlijke hulpverlening, de stad in een aantal wijken te verdelen, welke ieder door een afzonderlijk comité zouden worden beheerd, hetwelk de aanvragen zou onderzoeken en naar algemene, voor de gehele stad vast te stellen regelen de ondersteuning zou bepalen, terwijl een Centraal-Comité in bijzondere gevallen afwijking zou kunnen toestaan en zich met de uitbetaling zou belasten. Daarnaast zou een dienst der Aanmeldingsbureaus worden ingesteld. Een financiële commissie zou onder leiding van de penningmeester voor de geldmiddelen zorgen en daartoe zich zo spoedig mogelijk tot de burgerij wenden. Voorts zou een drietal commissies belast worden met een onderzoek naar de economische toestand en wel ten eerste van de havenarbeiders en aanverwante vakken, ten tweede van de loontrekkenden in vaste dienst inzonderheid fabrieken en werkplaatsen en in de bouwvakken, ten derde van handels- en winkelbedienden, zelfstandige kleine neringdoenden en de gezinnen der gemobiliseerden. Als gevolg van bovenstaande werd het Hoofdbestuur aanvankelijk als volgt geconstitueerd:

1. Mr. A.R. Zimmerman, erevoorzitter

2. G.H. Hintzen, voorzitter

3. J. Hudig, ondervoorzitter

4. Mr. W.C. Mees A.W.z., secretaris

5. Ph. Mees, penningmeester

6. H.Bos Kz., lid Financiële Commissie

7. H. Stulemeijer, voorzitter Centraal Comité

8. Mr. M.H.D. Schenkenberg van Mierop, H. Spiekman, J.C. Veder, P.J.H. van Vugt, A.C. van der Willigen: voorzitters der wijkcomités, en G.A.M. de Bruyn, C. van Dorp, W.C. Hudig: voorzitters der Economische Commissies en J.F. Snelleman: Dienst Aanmeldingsbureaus.

Bij de aanvang van de winter, toen tot uitreiking van de inmiddels verzamelde voorraad zou worden overgegaan, bleek echter spoedig dat daarvoor een veel omvangrijker organisatie nodig was en dat ook op ruimer schaal in de aanschaf van benodigde kledingstukken moest worden voorzien. Hiertoe vormde zich toen een speciale Commissie, die zich tot de Algemene Commissie om subsidie wendde onder bereidverklaring aan onze ondersteunden op aanvraag der Wijk-Comités kledingstukken te verstrekken. Tevens zou zij haar bemoeiingen uitstrekken tot de gezinnen der gemobiliseerden, de ondersteunden van het Burgerlijk Armbestuur, de behoeftige Nederlanders uit het buitenland en eventueel verder voor hulp in aanmerking komende groepen. Daar de werkkring der Commissie dus voor een groot deel buiten ons eigenlijk gebied viel, is voor het verlenen der subsidie overleg gepleegd met het Kon. Nat. Steuncomité, dat zich reeds bereid verklaard had voor dit doel steun te verlenen. Aanvankelijk werd overeengekomen dat de te verlenen subsidie door beide instellingen voor gelijke delen zou worden gedragen, onder welke voorwaarde tweemaal f 10.000,- werd toegestaan, waarvan dus de helft voor rekening onzer Commissie kwam, terwijl het Gemeentebestuur f 2000,- verleende. Later, toen de behoefte groter bleek en op f 2000,- per week kon worden aangenomen, is hiervan f 1500,- gekomen voor rekening van het Kon. Nat. Steuncomité, terwijl f 500,- door onze Commissie bijgedragen werd.

De verstrekking van kleding is een zeer omvangrijk werk gebleken, waaraan door een groot aantal dames voortdurend veel arbeid is besteed. Aanvankelijk is als magazijn ingericht het pand Hugo de Grootstraat, daartoe welwillend door de heren Gebr. Cats, ter beschikking gesteld. Tegen het einde van maart moest echter ten gevolge van een door die firma aan te vangen bouw dit pand worden verlaten, waarop de heer J.C. van Tussenbroek de Commissie enige tijd gastvrijheid verleende in een leegstaand pand aan de Spoorsingel No. 1. Voor de distributie, die wat onze ondersteunden betreft, geschiedde door bemiddeling van de Wijk-Comités, kon de Commissie gebruik maken van automobielen, oorspronkelijk door de étappedienst, daarna door de firma de Erven Wed. J. van Nelle, vervolgens door de N.R.C. welwillend ter beschikking gesteld. De inrichting van de magazijnen geschiedde van gemeentewege.

In het geheel zijn tot 1 april uitgereikt: 4596 posten aan gezinnen van ondersteunden door de Alg. Commissie, 167 aan gezinnen van het Burg. Armbestuur, 2606 aan gezinnen van gemobiliseerden en 528 aan de overigen. In de laatste tijd zijn herhaaldelijk nieuwe aanvragen van reeds ondersteunde gezinnen in behandeling genomen. Voor de Alg. Commissie bedroeg het aantal gevallen, waarin twee- of meermalen aan een gezin kleding is verstrekt 651, voor de gemobiliseerden 293. In het geheel is aangekocht aan klederen, dekens, enz. f 11.380,- en aan schoenen voor f 6868,-, terwijl door de Naai-Comités voor een bedrag van f 8720,- is verwerkt. De gemaakte onkosten bedroegen dankzij de van verschillende zijden ontvangen belangeloze medewerking slechts f 455.74. Aan subsidies werd ontvangen f 24500,-, aan giften f 2961.45, ongerekend belangrijke giften in natura, waarvan de waarde niet in bovenstaande bedragen begrepen is. Ook door het Kon. Nat. Steuncomité werden enige malen verschillende kledingstukken verstrekt.

---

Een zeer gewaardeerde bijdrage van Gerrie van der Laan

Heb je een vraag of opmerking voor Gerrie van der Laan, stuur dan Aad, de webmaster, een email: aad@engelfriet.net

Op onze site kun je nog meer verhalen vinden van haar, gebruik daarvoor onze zoekmachine:

Klik hier als je wilt zoeken via Aad's Freefind search engine, vul in het venster jouw woord in, bijvoorbeeld Gerrie van der Laan en klik op ENTER

wat zijn we trots op ons familiewapen ...., beetje jaloers zeker ....